Petite histoire

20/1.24 Salut a tous,

Een blog van ‘gisteren naar hier’, van een groet van onze hond…. tot naar de plaatselijke geschiedenis….  Onze hond is inmiddels 16 jaar en heeft duidelijk last van zijn heup en gewrichten. De ogen hebben staar, het gehoor is niet best en hij compenseert nu alles met zijn neus. Hij is blij als we bij hem zijn.

Het begint in de 11e eeuw, toen Nicolas d’Albiez op het plateau van Muzy een altaar bouwde ter ere van Saint-Nicolas. Hoewel het land hier niet ontgonnen en arm was, vestigde de bevolking zich geleidelijk rond die plek en ontstond in de 13e eeuw er zo dus een parochie.

Onze commune werd door de eeuwen heen verschillende keren anders geduid en wel als Saint-Nicolas-des-Trois-Fontaines, Saint-Nicolas-de-l’Arbre, Saint-Nicolas-de-Bare. Het is de hoogste stad in de Montagne Bourbonnaise, op een hoogte 1080m. De inwoners waren vóór het einde van de middeleeuwen niet zo talrijk op deze plaatsen vanwege de het onvruchtbaarheid van het het terrein in die tijd. .

In de jaren 1300 zochten glasblazers uit Lotharingen en Franche-Comté hun toevlucht tot deze regio en installeerden hun fabrieken in de buurt van het plateau van “La Verrerie”, hier achter ons huis zeg maar. Ze werden door oorlogen in Saksenland van rond 1250-1300 verdreven en hier aangetrokken door de overvloed aan hout en varens die nodig waren om de glasovens te laten branden. Weet dat de glasindustrie hier en letterlijk overal een soort van bos-roofbouw pleegde en van streek naar streek trok met houtkap voor de glasovens. De gevolgen zijn heden ten dage nog te zien…

In de nasleep van de Franse Revolutie werd het dorp ontmanteld, met de toen gebruikelijke onteigening van de huizen van de adel en gedegradeerd tot het huidige gehucht met 160 inwoners en 30km2 groot. (Dat is ongeveer net zo groot als Schiermonnikoog….. )

Tot de 19e eeuw woonden er familie- en of arbeiders gemeenschappen,    die voornamelijk van de boskap en houtbewerking leefden. Zo wordt gemeld dat in 1851 er zesennegentig houthakkers en houtskoolbranders waren en bijna tweehonderd  klompenmakers in ons gehucht. Tijden veranderen maar de houtindustrie is gebleven, waarover in een volgend blog meer.

Zoals veel plattelandsgemeenschappen betaalde Saint-Nicolas een zware prijs tijdens de Eerste Wereldoorlog: 55 mannen, bijna 11% van de totale mannelijke bevolking, in de leeftijdscategorie van 18 tot 40 jaar, stierven aan het westelijke front, nog afgezien van al diegenen die ernstig gewond, geamputeerd of blijvend invalide terugkeerden.

Maar goed, de afstammelingen van deze gemeenschappen hebben een legaat geschapen in de vorm van hun familiehuizen die ze gebouwd, behouden en onderhouden hebben en waar deze afstammelingen nog steeds de eigendom van hebben. Saint-Nicolas-des-Biefs heeft dan ook de grootste verhouding tussen ‘maison secundaire’ of  familie woningen en hoofdwoningen in de Auvergne; 60% tweede woningen. Hierdoor verdrievoudigd de bevolking gemakkelijk tijdens de zomermaanden juli en augustus.

De huidige landbouwactiviteit van La Montagne Bourbonnaise bestaat uit vee, met de productie van “vleesvee” (meestal het Charolais-ras) en een kleinschalige toeristenindustrie. Er zijn hier in de streek ontelbare chambre d’hôtes van particulieren, al heb ik de aanname dat een groot aantal gezien mogen worden als hobby.

De Bourbonnaise-berg rondom ons huis met een piek tot 1100m herbergt   boeren, alsook  kuddes koeien, schapen, verschillende paarden maneges en  redelijk wat geitenmelkers en kaasmakers. Er is veel kleinschalige bio-land/tuinbouw of veeteelt, waarbij de boeren hun geld verdienen op de plaatselijke markt en in de horeca. Varkens- en pluimveebedrijven zijn in onze zeer directe omgeving niet aanwezig..

Tegelijkertijd is Vichy niet ver weg met 45 min, als kleine stad of 1.40 u rijden naar Clermont Ferrand, een universiteitsstad met veel kunst en historie en alles wat een grote stad kan bieden. In een straal van 25 km valt wel op dat in de kleinere gehuchten steeds vaker de bakker en de kruidenier zijn vertrokken en lagere scholen dicht zijn.

Ik denk dat wie wil kijken naar de toekomst aandacht zal moeten besteden aan de mentale staat waarin de  huidige bewoners van deze regio zich bevinden. Het is opvallend hoeveel mensen we spreken over de psychische gevolgen van de economische veranderingen, van het ooit wegtrekken van de industrie, de hoger opgeleiden en de bijbehorende diensten. Tja, wie verlaten wordt, zo leert de  psychologie, dompelt zich in rouw en heeft het soms moeilijk om opnieuw vertrouwen te krijgen. Laat staan om plannen voor de toekomst te maken. Zie hier de algemene staat van  de Franse campagne.

Mairie

De burgemeesters en een paar ondernemende zielen proberen het tij te keren. Maar zij hebben vaak nauwelijks bevoegdheden of budgetten om echt veranderingen door te voeren, los nog van de vraag of de bevolking dat mee zou willen maken…. Burgemeester zijn van de kleine communes zoals bij ons, tot honderdzestig inwoners, bestaat er vooral uit om enige economische activiteit aan te trekken, een nieuwe sociale context te creëren en waar mogelijk, de hogere politieke niveaus op departementaal en regionaal niveau te wijzen op de mogelijkheden van de bevolking in de buitengebieden.

In onze gesprekken met een burgemeester van een kleine commune hoor ik een ondertoon van de oude breuklijnen die door de commune en in ook in de regio via mensen lopen en  die de echte progressie  ten behoeve van de economische ontwikkeling soms hinderen, naast de schaduwen van de politieke dynamiek in departement en regio’s .

De soms vijf generaties bestaande dynamiek en persoonlijke dynamiek tussen de generaties bepaalt in deze kleine uitgestrekte gemeenschappen veel van de ‘coleur locale’..en vooral het “nous avons l’habitude de le faire comme ça” (we hebben het altijd zo gedaan)  -sentiment is op sommige gebieden een remmende factor ten aanzien van de inrichting van de leefgemeenschap.

Maar de toekomst dient zich aan door het vestigen van jonge mensen die na Corona “het anders willen doen” en wij ‘senioren’ die hier wonen en werken en bijdragen door onder andere oudere huizen en land weer voor deze nieuwkomers toekomstbestendig te maken.

à la prochaine fois, Bob.